Cando se estreou a primeira longametraxe de Andrzej Żuławski, A terceira parte da noite (Trzecia część nocy, 1971), só puido ser recibida como un gran escándalo. Incluso no contexto relativamente aberto e experimental do cinema polaco da “terceira xeración”, o filme de Żuławski foi unha afrenta ao período máis “sacro” tanto da historia polaca como da súa representación cinematográfica, é dicir, á experiencia polaca da Segunda Guerra Mundial. Este era, por suposto, un dos temas preferidos dos cineastas da Escola Polaca, como Andrzej Wajda e Andrzej Munk, cuxas representacións do martirio polaco, xa fosen romanticamente heroicas ou irónicas, non serviran como preparación para a representación delirante, brutal e expresionista destes acontecementos na película de Żuławski. No momento da súa terceira longametraxe polaca, No globo prateado (Na srebrnym globie, 1977/1988), Żuławski non podería estar máis afastado das tendencias dominantes cara ao realismo evidenciadas pola forma do “Cinema de preocupación moral”, do que era un crítico especialmente severo. Na fin, a produción da película detívose e só puido retomarse, de forma truncada, once anos despois. Mentres tanto, o director iniciara outra serie de películas feitas en Francia, comezando por O importante é amar (L’important c’est d’aimer, 1975), que aínda que estética e contextualmente eran moi diferentes, poderían verse como unha continuación e un desenvolvemento desta fuxida crítica no contexto necesariamente transnacional de facer películas noutro país europeo. (…)
Como xa se indicou, abordar a experiencia de guerra e da ocupación nazi de Polonia en A terceira parte da noite invita a analizala como unha revisión da Escola Polaca, xa que este foi o tema de moitas películas chave pertencentes a este paradigma. Cada aspecto da película pode verse como unha esaxeración ou destrución dos mitos sostidos polo cinema da Escola Polaca, incluso se, ironicamente, a película fora feita para o grupo cinematográfico Wektor de Wajda e este último fora un dos principais defensores dela. Aínda que o título da película ben podería derivar do bíblico Libro das Revelacións, que se cita na apertura da película, tamén se refire claramente á terceira xeración de cineastas polacos como a “terceira parte” do cinema polaco despois da Escola Polaca. (…) Aínda que parecía que Żuławski chegara o máis lonxe posible ao envorcar todo o que era sagrado na historia política e cinematográfica polaca, esta tendencia sería levada, polo menos en termos de censura, máis aló dos límites aceptables na súa película posterior, O Diaño (1972).
[Tirado de Goddard, M. 2014. Beyond Polish Moral Realism: The Subversive Cinema of Andrzej Zulawski. in: Mazierska, E. and Goddard, M. (ed.) Polish Cinema in a Transnational Context. Woodbridge, Reino Unido: Boydell & Brewer. pp. 236-257]
Mércores 24 de maio ás 21.30 no Pichel
A terceira parte da noite
(Trzecia część nocy, Andrzej Żuławski, Polonia, 1971, 107’, VOSG)
Cineclube de Compostela 